Standardy środowiskowe w raportowaniu ESG – standard ESRS E1 – Zmiany klimatu

Zgodnie ze swoją nazwą „Zmiany klimatu”, standard ESRS E1 nakłada na organizacje obowiązek ujawniania wpływu ich działalności na zmiany klimatyczne. Obejmuje to zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki związane z ich działalnością – od zużycia energii po sposób pozyskiwania materiałów.

Wymogi te mają na celu wspieranie firm w integracji działań proklimatycznych z ich strategią biznesową, co przyczynia się zarówno do osiągania celów zrównoważonego rozwoju, jak i do budowania zaufania interesariuszy.

Dyrektywa CSRD została wprowadzona jako integralna część Europejskiego Zielonego Ładu, którego celem jest uczynienie Europy pierwszym neutralnym klimatycznie kontynentem do 2050 roku, zgodnie z założeniami Porozumienia Paryskiego. Plan zakłada ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5°C, co odzwierciedla pilność obecnego kryzysu klimatycznego – zjawiska, którego tempo nie miało precedensu w ostatnich 10 000 lat.

W tym kontekście komponent zmian klimatu stał się absolutnym priorytetem dla Europy, a ESRS E1 wyróżnia się jako najbardziej szczegółowy standard raportowania. Jego głównym celem jest zapewnienie, że praktyki biznesowe są zgodne z ambitnymi celami klimatycznymi Europy.

Chociaż Dyrektywa CSRD umożliwia firmom pominięcie raportowania na temat wybranych zagadnień, jeśli nie są one istotne, standard ESRS E1 wprowadza szczególne wymagania. Jeśli firma uzna ESRS E1 za nieistotny, musi dostarczyć szczegółowe uzasadnienie oraz przeprowadzić prognozę przyszłą, wskazującą potencjalne czynniki, które mogłyby nadać temu tematowi istotność w przyszłości. W praktyce niemal uniwersalny wpływ emisji gazów cieplarnianych (GHG) na działalność biznesową sprawia, że wykluczenie ESRS E1 z raportowania jest niezwykle trudne.

Standard ESRS E1 obejmuje dziewięć wymagań dotyczących ujawnień, które czynią go jednym z najbardziej wszechstronnych standardów w zakresie aspektów środowiskowych. Ujawnienia powinny dostarczyć interesariuszom jasnego obrazu dotyczącego przeszłych, obecnych i przyszłych działań firmy na rzecz łagodzenia zmian klimatu oraz tego, w jaki sposób działania te są zintegrowane z jej ogólną strategią i modelem biznesowym.

ESRS E1-1 Plan przejścia na rzecz łagodzenia zmian klimatu

Firmy są zobowiązane do przedstawienia swojej strategicznej wizji redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz dostosowania się do celów Porozumienia Paryskiego. Obejmuje to wyznaczanie celów o jasno określonych ramach czasowych oraz szczegółowe opisanie działań, które pozwolą je osiągnąć.

ESRS E1-2 Polityki związane z łagodzeniem zmian klimatu i przystosowaniem się do niej

W ramach wymagań ESRS E1-2 Firmy są zobowiązane do szczegółowego przedstawienia swoich formalnych polityk dotyczących przeciwdziałania skutkom zmian klimatycznych, zarówno w zakresie redukcji emisji (mitygacja), jak i przygotowania na ryzyka związane ze zmianami klimatycznymi (adaptacja). Obejmuje to prezentację zobowiązań prawnych, norm zewnętrznych oraz inicjatyw przyjętych w celu zarządzania kwestiami zrównoważonego rozwoju. Przedsiębiorstwa zobowiązane są do opisania swoich polityk, które zostały opracowane w celu zarządzania istotnym wpływem działalności na klimat, ryzykiem i możliwościami. Polityki te powinny obejmować proces identyfikacji, oceny, zarządzania oraz ewentualnego łagodzenia kluczowych zagadnień związanych ze zmianami klimatycznymi.

Firmy powinny dostarczyć szczegółowe informacje dotyczące wdrożonych polityk, które są zgodne z zasadami określonymi w ESRS 2 MDR-P („Polityki przyjęte do zarządzania istotnymi kwestiami zrównoważonego rozwoju”).

Na przykład, przedsiębiorstwo może wdrożyć politykę priorytetyzacji dostawców o niższym śladzie węglowym lub zabezpieczyć swoje obiekty przed ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi.

ESRS E1-3 Działania i zasoby w odniesieniu do polityki klimatycznej

W ramach wymagań ESRS E1-3 przedsiębiorstwa zobowiązane są do ujawnienia kluczowych planowanych działań oraz zasobów przeznaczonych na realizację celów i założeń ich polityk klimatycznych. Wymaga to uwzględnienia szczegółowych kroków oraz zasobów przeznaczonych na rozwiązanie problemów klimatycznych. Firmy powinny szczegółowo opisać działania związane z łagodzeniem zmian klimatycznych oraz adaptacją do ich skutków. Należy także przedstawić informacje o zasobach alokowanych na realizację tych działań. Ujawnienia powinny obejmować zarówno działania podejmowane w bieżącym roku raportowym, jak i te planowane na przyszłość.

Na przykład, przedsiębiorstwo może opisać inwestycje w energooszczędny sprzęt, programy szkoleniowe dla pracowników dotyczące zrównoważonego rozwoju lub działania badawczo-rozwojowe nad technologiami niskoemisyjnymi.

ESRS E1-4 Cele związane z łagodzeniem zmiany klimatu i przystosowaniem się do niej

Wymogi ESRS E1-4 nakładają na przedsiębiorstwa obowiązek ujawnienia celów redukcji emisji gazów cieplarnianych lub innych celów związanych z przeciwdziałaniem zmianom klimatycznym. Cele muszą obejmować horyzont krótkoterminowy czyli przynajmniej 2030 r., oraz powinny obejmować horyzont długoterminowy do 2050 r. Firmy muszą także określić, czy ich cele są oparte na naukowych podstawach oraz jakie ramy i metodyki zastosowano przy ich ustalaniu. Przedsiębiorstwa muszą szczegółowo opisać swoje cele klimatyczne, wskazując, w jaki sposób są one zgodne z ich strategiami łagodzenia zmian klimatycznych i adaptacji.

ESRS E1-5 – Zużycie energii i koszyk energetyczny

Przedsiębiorstwa zobowiązane są do ujawniania szczegółowych informacji dotyczących zużycia energii oraz jej struktury, w tym działań na rzecz poprawy efektywności energetycznej, ekspozycji na paliwa kopalne oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii.

ESRS E1-6 Emisje gazów cieplarnianych zakresów 1, 2 i 3 brutto oraz całkowite emisje gazów cieplarnianych

Firmy są zobowiązane do raportowania emisji gazów cieplarnianych (GHG) w podziale na zakresy i jako ich suma zgodnie z GHG Protocol, a w przypadku instytucji finansowych również zgodnie z PCAF.

• Zakres 1 obejmuje bezpośrednie emisje pochodzące z posiadanych lub kontrolowanych źródeł;
• Zakres 2 obejmuje pośrednie emisje związane z zakupioną energią;
• Zakres 3 obejmuje wszystkie pozostałe pośrednie emisje w łańcuchu wartości firmy.

Szczegółowe informacje o zakresach emisji można znaleźć w naszym artykule tutaj.

Standard wymaga, aby emisje zakresu 1 i 2 spółki raportującej (konsolidującej dane o emisjach) były również rozdzielone na jej spółki córki tj. dezagregowane. Jeżeli spółka konsolidująca posiada kontrolę operacyjną w spółkach konsolidowanych to emisje tych spółek są dodawane w 100% do emisji skonsolidowanych i wskazywane w raporcie oddzielnie jako emisje spółek córek.

ESRS E1-7 Projekty usuwania gazów cieplarnianych i ograniczania emisji gazów cieplarnianych finansowane za pomocą jednostek emisji dwutlenku węgla

Wymóg ujawniania dotyczący usuwania gazów cieplarnianych i projektów redukcji emisji finansowanych za pomocą kredytów węglowych ma dwa główne cele:

Przedsiębiorstwa muszą ujawnić dane o usuwaniu i magazynowaniu emisji GHG w ramach swojej działalności i łańcucha wartości, wyrażone w tCO2e, w tym szczegóły dotyczące metod usuwania i obliczeń.
Firmy muszą raportować ilość zakupionych poza ich łańcuchem wartości kredytów węglowych (offsetów), które zostały unieważnione w okresie sprawozdawczym, także w tCO2e.

ESRS E1-8 Ustalanie wewnętrznych cen emisji dwutlenku węgla

Przedsiębiorstwa zobowiązane są do ujawniania swoich wewnętrznych mechanizmów ustalania cen emisji CO2e oraz sposobu, w jaki wspierają one podejmowanie decyzji biznesowych i realizację celów klimatycznych. Ujawnienia te powinny obejmować rodzaj i zakres stosowanych mechanizmów, zastosowane stawki cenowe oraz metodologię ich wyliczenia. Dodatkowo należy podać szacunkowe wielkości emisji brutto GHG objętych tymi mechanizmami.

ESRS E1-9 Przewidywane skutki finansowe wynikające z istotnych ryzyk fizycznych i ryzyk przejścia oraz potencjalnych szans związanych z klimatem

Przedsiębiorstwa są zobowiązane do raportowania potencjalnych skutków finansowych wynikających z istotnych ryzyk fizycznych oraz ryzyk związanych z transformacją. Powinny one szczegółowo opisać, w jaki sposób ryzyka te mogą wpływać na przepływy pieniężne, wyniki finansowe oraz dostęp do kapitału w perspektywie krótkoterminowej, średnioterminowej i długoterminowej.

Na przykład, firma posiadająca nieruchomości na terenach zalewowych rzek może ujawnić prognozowane koszty w wysokości 5 milionów PLN na środki ochrony przeciwpowodziowej (ryzyko fizyczne) oraz przewidywane przychody na poziomie 2 milionów PLN z nowych usług budowlanych związanych z efektywnością energetyczną (szansa). Takie informacje pomagają interesariuszom zrozumieć, w jaki sposób zmiany klimatyczne mogą wpłynąć na przyszłe wyniki finansowe firmy.

Podsumowanie

Reasumując, standard ESRS E1 – Zmiana klimatu, stanowi kluczowy element w zestawie Europejskich Standardów Sprawozdawczości ESG, koncentrując się na zrozumieniu i raportowaniu wpływu, jaki przedsiębiorstwa mają na klimat oraz w jaki sposób są przygotowane na jego zmiany. Obejmuje to nie tylko ocenę bezpośredniego wpływu operacji firmy na środowisko, ale również analizę odporności jej modelu biznesowego na zmiany klimatyczne, strategie adaptacyjne i łagodzące, a także finansowe konsekwencje przejścia na bardziej zrównoważone praktyki.

Biorąc pod uwagę, że Komisja Europejska potraktowała standard ESRS E1 wyjątkowo, zakładając, że zmiany klimatyczne są problemem dotykającym wszystkich podmiotów gospodarczych, niezależnie od branży czy lokalizacji,  nawet jeśli przedsiębiorstwo uzna, że zmiany klimatu nie mają bezpośredniego wpływu na jego działalność, musi dokonać szczegółowej analizy podwójnej istotności. Oznacza to, że firma powinna nie tylko ocenić obecny wpływ zmian klimatu na swoje operacje, ale również przewidzieć, w jakich warunkach przyszłe zmiany mogą stać się istotne.

Przestrzeganie standardu ESRS E1 przynosi korzyści w zarządzaniu ryzykiem, budowaniu reputacji i przyciąganiu inwestorów zainteresowanych zrównoważonym rozwojem. Zaniedbanie tego standardu może prowadzić do problemów prawnych, finansowych i negatywnego postrzegania firmy przez opinie publiczną i interesariuszy, wpływając na spadek wartości marki.